Do poczytania i nie tylko

Wirtualna wystawa plakatów filmowych, wręczenie nagrody Tarnowskiego Dukata i wykład o konflikcie w nauce, czyli ruszył X Tarnowski Festiwal Vitae Valor.

„Światło jest ważne, jest potrzebne, aby zobaczyć, dostrzec. Kształt i wygląd przedmiotu zależą od rodzaju światła i kąta pod jakim na dany przedmiot to światło pada. Promienie światła potrafią zmienić obraz” – to pierwsze słowa, które w sposób symboliczny reaktywowały Festiwal Filmowy, który po kilkunastoletniej przerwie na nowo zagościł w przestrzeniach kultury Tarnowa. Światło zostało zapalone przez artystę, plastyka, grafika, Piotra Barszczowskiego, którego wirtualna wystawa plakatów z poprzednich edycji Festiwalu otworzyła wieczór inauguracyjny. Każdy plakat niesie ze sobą przesłanie, hasło, które definiuje każdą z edycji. Wszystko jest tu ważne i symboliczne. To krótka, zamknięta opowieść o tym, co w danym roku dla organizatorów było ważne, jakim kluczem posługiwali
się w doborze prezentowanych filmów. Ostatni z zaprezentowanych plakatów, to współczesna wizja tegorocznego hasła, pod jakim odbywa się Festiwal – „Oblicza konfliktu”. Przedmioty z kuchennej szuflady, zaliczane do tych z kategorii ostrych, zdają nam się mówić, że „wojna wisi w powietrzu”. Artysta w swoim zamierzeniu odwołał się do statystyk, które wskazują, że najwięcej konfliktów czy sytuacji spornych rozgrywa się w przestrzeni kuchni, stanowiącej symboliczny środek domu.
Realizm dnia codziennego, poszukiwanie odpowiedzi dlaczego wybucha konflikt i jakie jest jego źródło, to myśli tegorocznej edycji Festiwalu, który w dniu 11 grudnia 2020 został oficjalnie rozpoczęty przez Bernadettę Cich i Marcina Lewandowskiego. We wstępie pojawiły się osobiste wspomnienia prowadzących, którzy jak podkreślili w czasach pierwszej edycji byli studentami, którzy właśnie na Festiwalu Filmowym Vitae Valor doświadczali prawdziwości kina i żywych dyskusji. To doświadczenie i pragnienie ludzi, którzy w tamtych czasach zasmakowali festiwalu, stało się zaczynem do obudzenia go po latach. „Bardzo się cieszę, że jest to właśnie grono osób, bo okazuje się, że historia upomniała się sama za siebie i grono osób, które było współtwórcami lub zasiadało (wtedy) w salach kinowych, stwierdziło, że chce to zrobić jeszcze raz i padło rzeczywiście to jedno zdanie: Spróbujemy raz jeszcze?” – podkreślił Marcin Lewandowski, prezes Fundacji Alegoria. Co ważne, tegoroczna edycja jest wyjątkowa, nie tylko, że odbywa się w czasach pandemii i wszystkie wydarzenia zostały przeniesione w świat wirtualny, ale przede wszystkim dlatego, że obudzony po latach festiwal pojawia się w dwadzieścia lat po pierwszej jego edycji (2000) i jest to także jego X odsłona. Rok zatem 2020 był tym właśnie symbolicznym czasem, w którym pragnienie o powrocie mogło się zrealizować. Tak właśnie się stało, mimo zewnętrznych przeciwności.
Słowo do organizatorów skierowała Rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie, pani dr hab. Małgorzata Kołpa, która podkreśliła radość z faktu, że uczelnia objęła Patronatem Honorowym Festiwal Vitae Valor: „Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa z dumą wspiera Vitae Valor a obdarzenie Nas tytułem Honorowego Patrona, odczytujemy jako zaszczyt. Wspólnie z organizatorami mieliśmy nadzieję zaprosić Państwa na to filmowe święto do sal naszych uczelni. Życie pisze jednak niespodziewane scenariusze i z wiadomych przyczyn stało się to w tym roku niemożliwe. Podkreślę w tym roku, mam bowiem wielką nadzieję, że za rok XI edycja Festiwalu pozwoli nam na wspólne przeżywanie artystycznych wzruszeń i burzliwe dyskusje wykraczające poza filmowe ramy”.

Ważnym momentem wieczoru inauguracyjnego było wręczenie prestiżowej nagrody Tarnowskiego Dukata Jerzemu Świtkowi za propagowanie i zasługi w rozwoju kultury Tarnowa. Dukata wręczył Prezydent Miasta Tarnowa Roman Ciepiela, który Honorowym Patronatem objął Festiwal Filmowy Vitae Valor. Nagroda powędrowała do człowieka o ogromnej miłości do kina. Jerzy Świstek to postać, której pomysły przerodziły się w wielkie ogólnopolskie wydarzenia: Tarnowska Nagroda Filmowa czy Vitae Valor. To człowiek pasji, który przez całe życie związany z Tarnowem popularyzuje kino prezentując w różnych przestrzeniach filmy, które poruszają widza i stają się przyczyną dyskusji. W swoim wystąpieniu Roman Ciepiela pogratulował również organizatorom powrotu i życzył wytrwałości w realizacji kolejnych edycji zwracając uwagę, na fakt, że Tarnów jako miasto wpisuje się w ciągłe poszukiwanie wartości. „Można poszukiwać sensu życia, odpowiedzi na nurtujące nas pytania w literaturze, czytając filozofów, ale można także w kinie. Jest taka grupa, autorów, realizatorów, którzy robią filmy niekomercyjne a nawet jeśli się dobrze sprzedają, to są to filmy poszukujące i odkrywające człowieka i aspekty związane z naszym istnieniem z naszymi wartościami, również za pomocą obrazu.” – podkreślił Roman Ciepiela. Wręczając natomiast nagrodę Tarnowskiego Dukata, której nagrodzony Jerzy Świtek ze względu na stan swojego zdrowia, nie mógł odebrać osobiście wspomniał o wyjątkowości tej postaci, która na trwałe już wpisała się w przestrzeń miasta i rodzimej kinematografii. „Jest Pan człowiekiem kina, jest Pan człowiekiem poszukującym odpowiedzi na wiele pytań, które wpisują się w myśl Festiwalu, życzymy Panu zdrowia, to jest bardzo ważne i powrotu do aktywności, bo wiemy, że ma Pan jeszcze wiele planów niezrealizowanych. Za to, co Pan zrobił dla kina, dla odkrywania wartościowych filmów, za tę organizację nie tylko festiwali, ale był Pan i jest nadal pomysłodawcą wielu przedsięwzięć kultury, Tarnów jest Panu wdzięczny i chciałem Panu bardzo serdecznie podziękować. Tarnowski Dukat to nagroda, która jest już Pana własnością. To nagrodą, którą przyznaje Miasto: ludziom, osobistością, instytucją szczególnie zasłużonym dla naszego miasta, regionu. Proszę przyjąć ten medal, mam nadzieję, że już niedługo podczas Dni Tarnowa, które odbywają się w czerwcu, będę mógł to zrobić osobiście, kiedy będziemy mogli się spotykać, kiedy będziemy znowu razem”.– powiedział Prezydent Miasta Tarnowa Roman Ciepiela.

Na zakończeniu wieczoru, ale z wykładem inaugurującym Festiwal wystąpił dr Tomasz Rożek – fizyk, dziennikarz i popularyzator wiedzy. Jego wykład „Konflikt w nauce” podkreślił jak ważna jest nauka w życiu człowieka. Zwrócił również uwagę na swoiste rozróżnienie pojęć: konflikt i spór, które dla nauki są czymś różnym. „Słowo konflikt nacechowane jest dość negatywnie a w nauce akurat z konfliktów, czy jak wolę mówić sporów
wychodzi wiele dobra i moje zdanie jest takie, że bez sporów, bez wymiany poglądów w nauce stalibyśmy w miejscu” – podkreślił T. Rożek, dodając jednocześnie, że być może różnica między sporem a konfliktem polega na tym, że ze sporów, wymiany poglądów coś wynika a z konfliktu niekoniecznie. Spór dla Tomasza Rożka jest zatem przestrzenią do tworzenia czegoś nowego, to starcie, które zawsze jest budujące jeśli otwarte jest na wspólną chęć dojścia i poznania prawdy, często tworząc na przykład na uczelni zespoły interdyscyplinarne, które pod różnym kątem mogą rozpatrywać dane zagadnienie.